Door Marieke Cox
Steeds meer mensen gaan onder het mes voor een mooier uiterlijk. Terwijl sommigen zich door cosmetische ingrepen bevrijd voelen van lichamelijke onzekerheden, zien anderen risico’s in het streven naar het ‘perfecte’ uiterlijk. Drie ervaringsdeskundigen en een plastisch chirurg delen hun inzichten.
Benjamin Geerts, Joric Sens en Imke Roose waren alle drie te zien in de Streamz-documentaire Chasing Beauty, een reeks die de complexiteit van plastische chirurgie blootlegt. Benjamin en Joric lieten een liposuctie en sixpack-operatie uitvoeren en zijn daar nog altijd tevreden mee. Imke liet al haar fillers verwijderen en ook haar botox is ondertussen verdwenen. Plastisch chirurg Jan Vermeylen heeft als specialist meer dan dertig jaar ervaring in de fysische en psychologische componenten van de plastische chirurgie.
"Fillers zijn killers"
Vermeylen stelt vast dat de vraag naar cosmetische ingrepen enorm toeneemt en dat tegelijkertijd de leeftijd daalt. Hij is ook auteur van het boek Fillers zijn killers. “Ik vond het nodig om er op te wijzen dat het allemaal niet zo onschuldig is. Met dat boek wou ik waarschuwen voor het overmatig gebruik van fillers omdat het psychische en fysische problemen kan veroorzaken. Maar ik sta volledig achter het gebruik van fillers en botox, mits het op de juiste manier gebruikt wordt.”
De titel Fillers zijn killers verwijst enerzijds naar de medische component van fillers, waarbij overmatig of verkeerd gebruik soms ernstige gevolgen kan hebben. “Patiënten kunnen eraan sterven. Ook in België viel er een paar jaar geleden nog een dode. Dat is heel zeldzaam, maar toch iets om rekening mee te houden. Zeker omdat dergelijke behandelingen steeds vaker uit de medische sfeer worden gehaald, wat onterecht is.”
Anderzijds verwijst de titel naar het psychologische aspect, dat volgens Vermeylen niet onderschat mag worden. Hij waarschuwt voor het verlies van een eigen identiteit bij jongeren. “We vinden het allemaal, zeker als we twintig zijn, belangrijk om onze eigen identiteit te hebben. Als je allemaal op elkaar gaat lijken, want dat is het gevolg van overmatig gebruik van fillers en botox, dreigen we de eigen identiteit te verliezen."
Ingebeelde lelijkheid
Een belangrijk psychologisch fenomeen dat chirurg Vermeylen aanstipt, is Body Dysmorphic Disorder (BDD), oftewel ingebeelde lelijkheid. Het gaat in 75 procent van de gevallen om meisjes tussen 15 en 18 jaar. Mensen met BDD focussen zich obsessief op een klein en specifiek aspect van hun uiterlijk. “Ze zien dingen die niet echt zijn. Ze denken bijvoorbeeld dat hun bovenlip te dun is en daardoor geloven ze dat ze nooit een partner zullen vinden. Het beheerst hun leven.”
Body Dysmorphic Disorder komt voor bij 15 procent van de patiënten die bij plastisch chirurgen aankloppen. Dokter Vermeylen waarschuwt dat die patiënten vaak nooit tevreden zijn, omdat ze steeds nieuwe uiterlijke problemen zien. Daarom raadt hij aan om voor dergelijke patiënten eerst psychologische hulp in te schakelen: “Ik doe dat altijd, want het is belangrijk dat ze eerst psychologisch begeleid worden”.
"Je kan zonder nadenken ingrepen laten uitvoeren bij God weet wie, om daar dan later spijt van te krijgen. En je zal gewoon nooit lijken op de Instagramfilters anno 2025."
Geen nieuwe versie van jezelf
Imke Roose, naast haar deelname aan Chasing Beauty ook bekend van Ex on the Beach: Double Dutch, liet al haar fillers verwijderen. Ook de botox die ze eerder liet inspuiten heeft ze ondertussen niet meer. “Ik ben heel blij dat ik dat heb gedaan. Ik wou terug naar mijn natuurlijke zelf”, vertelt de West-Vlaamse. “Ik heb mij laten meeslepen door een negatief zelfbeeld en sociale media. Ik was nooit onzeker over mijn lippen, totdat ik Kim Kardashian op Instagram zag met die gigantisch mooie lippen. Na wat opzoekwerk bleek de stap naar fillers nihil en die stap heb ik toen helaas ook gezet. Of tenminste, ik ben er te ver ingegaan.”
De promotie op sociale media baart Imke zorgen. Ze stelt vast dat cosmetische chirurgie steeds toegankelijker wordt, en dat de positieve beeldvorming op sociale media daar een grote rol in speelt. “De drempel was al laag, maar door de vele promoties en zelfs snoepreisjes naar Turkije is die nog lager geworden”, legt ze uit. Hoewel ze daar op zich niets op tegen heeft, vindt ze het zorgwekkend hoeveel reclame er wordt gemaakt. “Vooral jonge meiden die impulsief kunnen zijn, laten zich snel beïnvloeden. Kijk naar mezelf. Je kan zonder nadenken ingrepen laten uitvoeren bij God weet wie, om daar dan later spijt van te krijgen. En je zal gewoon nooit lijken op de Instagramfilters anno 2025.”
Ook wil ze waarschuwen voor onrealistische verwachtingen naar zelfvertrouwen toe. “Ga er niet vanuit dat je voor een appel en een ei een volledig nieuwe versie van jezelf zal worden, want dat kan niet. Je zal geen volledig ander persoon zijn na een ingreep en maar goed ook natuurlijk.”
"We vinden het allemaal, zeker als we twintig zijn, belangrijk om onze eigen identiteit te hebben. Als je allemaal op elkaar gaat lijken, want dat is het gevolg van overmatig gebruik van fillers en botox, dreigen we de eigen identiteit te verliezen."
Sociale media en de generatiekloof
Plastisch chirurg Jan Vermeylen merkt de invloed van sociale media ook op in de praktijk. Hij voelt als arts dat hij soms tevergeefs opbokst tegen die invloed. “De internetvriendinnen hebben vaak meer effect dan de ervaren chirurg. Ik weiger dikwijls vragen voor extreme esthetische behandelingen die de patiënt ergens online heeft opgepikt. Het is mijn taak als arts de gevaren duidelijk te maken. Dat leg ik dan uit, maar ik weet heel goed dat die meisjes dan ergens anders op consultatie gaan. Mij niet gelaten, ik wil dat niet doen. Ik hou mij nog altijd aan de esthetische normen”.
Die invloed van sociale media brengt ook een kloof tussen jongeren en ouderen met zich mee in de plastische chirurgie. Daar waar jongeren hun behandelingen met fillers en botox vaak net duidelijk zichtbaar willen, streven oudere generaties juist naar een subtiele verbetering. “Jongeren gaan fillers gebruiken om te laten zien dat er iets veranderd is. Het heeft niets meer met esthetiek te maken, het moet gewoon opvallen. Dat is een jammere tendens”, legt Vermeylen uit.
Twee keer zo gelukkig
Maar hoe zit het aan de andere kant van de medaille? Wat zijn de positieve gevolgen van plastische chirurgie? “Het belangrijkste is het positieve aspect van de eerder laagdrempelige ingrepen. Ik ben voorstander van veel, maar vooral van het juiste gebruik.” Ook haalt Vermeylen aan dat het is bewezen dat je twee keer zo gelukkig bent na een gewenste ingreep, maar wanneer je overdrijft, loopt het fout.
Verder wijst hij op de groeiende kansen in de maatschappij voor iemand die er goed uitziet. “Ook dat is bewezen, en dat klinkt heel raar, maar het heeft duidelijk een positief effect op de kansen die je krijgt.”
Sixpack als extraatje
Benjamin Geerts en Joric Sens vertrokken samen als koppel naar Turkije om er een liposuctie (red. het wegzuigen van overtollig vet) in combinatie met een sixpack-operatie te laten uitvoeren. Ze zijn nog steeds erg tevreden over het resultaat. “Ik was niet dik, maar wou mijn lichaam in een betere en mooiere vorm krijgen, zonder de vetrolletjes die je zelf moeilijk kwijtspeelt”, zegt Benjamin. “De sixpack-operatie zat inbegrepen in de liposuctie die we zouden laten doen. Dat was niet noodzakelijk, maar wel mooi meegenomen”, voegt Joric eraan toe.
Benjamin en Joric voelen zich beter in hun vel sinds de ingreep. Ook mensen uit hun omgeving reageerden positief. “Vroeger was het taboe, en in bepaalde generaties of religies zal dat nog even zo blijven, maar de meeste mensen zijn er ondertussen mee vertrouwd”, vertelt Joric. “Soms voel je dat mensen het weten, maar er niets over zeggen. Degenen die me aanspreken, zijn over het algemeen positief”, zegt Benjamin.
Bovenal: informeer jezelf
De ervaringsdeskundigen en expert zijn het unaniem eens: informeer jezelf. “Ga te rade bij verschillende artsen, maar ook bij je directe omgeving. Hoe staan zij tegenover de ingreep?”, zegt Imke. Benjamin en Joric hameren op de voorbereiding en motivatie voor wie zo een operatie wil ondergaan. “Denk goed na over wat je wil en wat je doelen zijn. Zoek een arts waar je je goed bij voelt”, vertelt Benjamin. Vermeylen voegt toe: “Laat je informeren door iemand die erkend is.”
Tenslotte benadrukt chirurg Vermeylen het belang van je eigen gevoel. “Ga verder op mond-tot-mondreclame en volg bovenal je eigen buikgevoel. Neem altijd genoeg bedenktijd, ga niet veertien dagen na een consultatie al op de operatietafel liggen. Laat je nooit pushen of mooie praatjes vertellen.”