Arctic Sunrise, een van de iconische schepen van Greenpeace en kloppend hart van de organisatie. Hoewel het net als elk ander schip een hoop staal is, zijn het de mensen op schip die het speciaal maken. Activisten van over de hele wereld en van verschillende generaties komen samen, met dezelfde missie voor ogen.
Geschreven door Bram Michielsen
De Arctic Sunrise heeft een verrassende geschiedenis. In 1975 werd het schip te water gelaten als een ijsbreker met de naam Polar Bjorn, Noors voor ijsbreker. Vandaag de dag staat het schip bekend als een icoon van activisme en als het kloppend hart van de maritieme activiteiten van Greenpeace. De Noren gebruikten het schip eerst voor de zeehondenjacht. In 1995 kocht Greenpeace het schip en noemde het de Arctic Sunrise, na een grondige verbouwing. Greenpeace schilderde de bekende regenboog en vredesboog erop, zoals op al haar schepen.
Door de jaren heen heeft de Arctic Sunrise talloze acties en campagnes gevoerd: van het blokkeren van olieplatforms en het onthullen van olielekkages op zee tot het beschermen van bedreigde diersoorten. Het schip voer van het hart van het Congobekken tot het regenwoud van de Amazone en van de Noordpool tot de Zuidpool.
Het belang van aanwezigheid op zee
De Greenpeace-schepen zijn essentieel op zee, niet alleen tijdens grootschalige acties, maar ook tijdens kleine, onverwachte momenten. Zo merkte, een paar jaar geleden, eerste stuurman Nacho iets vreemds op zee. Het bleek een bultrugwalvis te zijn die zich vreemd bewoog door het water. Hij realiseerde zich dat het dier aan iets vastzat. Zonder aarzelen sprongen Nacho en een aantal bemanningsleden in een rubberen boot om het dier te redden. De reddingsoperatie verliep niet zonder risico. Gevangen walvissen kunnen erg gevaarlijk zijn. Ze kunnen onverwachte bewegingen maken, zoals duiken of met hun staart slaan, waardoor de bemanning ernstig gewond kan raken.
Toch besloten ze de walvis te helpen en met een mes sneden ze alle visnetten weg. Waarna het dier zich bevrijdde en een paar meter de lucht insprong. Sindsdien noemt Nacho zichzelf trots de 'Whalesaver'. De bemanning zucht en grijnst inmiddels als hij het verhaal voor de zoveelste keer opnieuw verteld.
Arctic Sunrise vs. Rainbow Warrior
Hoewel de Rainbow Warrior het beroemdste schip van Greenpeace is, geven de meeste bemanningsleden de voorkeur aan de Arctic Sunrise. De eerste Rainbow Warrior werd in 1985 gebombardeerd door de Franse geheime dienst, waarbij fotograaf Fernando Pereira om het leven kwam. De tweede Rainbow Warrior werd in 2011 uit de vaart genomen en zijn opvolger werd een van de meest duurzame schepen ter wereld. Hoewel de Rainbow Warrior ook bekend is, blijft de Arctic Sunrise het meest antieke en iconische Greenpeace-schip.
De Arctic Sunrise is ontworpen om te functioneren in de extreme omstandigheden in de poolgebieden. Greenpeace kan zo campagne voeren in de uithoeken van de planeet waar andere organisaties niet kunnen komen. Als ijsbreker heeft de Arctic Sunrise een bolle bodem, om door het ijs te kunnen varen. Het schip komt bovendrijven wanneer het het ijs raakt, terwijl schepen met een platte bodem zouden breken of vast zouden komen te zitten.
Ook al is de Arctic Sunrise afhankelijker van fossiele brandstoffen dan de Rainbow Warrior, heeft Greenpeace de missie om al het leven in al zijn diversiteit te beschermen. Zeventig procent van onze planeet bestaat uit water en de oceanen zijn cruciaal voor het leven op aarde. Een ijsbreker die overal kan varen is noodzakelijk. Of het nu gaat over illegale walvisjacht of de bouw van olieplatforms, wil Greenpeace daarheen kunnen varen, ongeacht de omstandigheden.
De Russische staat beschuldigde de activisten van piraterij. Er werd internationale druk uitgeoefend en de bemanning werd na twee maanden uiteindelijk vrijgelaten.
Spannende hoofdstukken: de Arctic 30 en de Nisshin Maru
De Arctic Sunrise speelde een hoofdrol in enkele van de meest risicovolle Greenpeace-acties. In 2013 ging het schip viraal vanwege de Arctic 30-zaak en recentelijk vanwege de BBC-documentaire 'On Thin Ice'. Greenpeace-activisten probeerden een boorplatform van het Russische bedrijf Gazprom te blokkeren. Maar de Russische kustwacht arresteerde hen illegaal in internationale wateren. De Russische staat beschuldigde de activisten van piraterij. Er werd internationale druk uitgeoefend en de bemanning werd na twee maanden uiteindelijk vrijgelaten. Deze situatie laat wel zien welke risico's de activisten bereid zijn te nemen.
Eerder, in 2008, kwam het schip al aan bod bij een campagne tegen Japanse walvisjagers. De Nisshin Maru jaagde, onder het mom van wetenschappelijk onderzoek, op walvissen. De Arctic Sunrise probeerde het schip te blokkeren en te voorkomen dat de Nisshin Maru walvissen zou harpoeneren. De schepen botsten op elkaar, waarna de zaak wereldwijde media-aandacht kreeg en verhoogde de druk op Japan om de walvisjacht te beëindigen.
"Er zijn geen passagiers op een Greenpeace-schip"
Het leven aan boord
Het leven aan boord van de Arctic Sunrise is geen ponykamp, iedereen wordt geacht een bijdrage te leveren. De bekende slogan aan boord is: “Er zijn geen passagiers op een Greenpeace-schip”. Van vrijwilligers tot campagneleden en bemanningsleden, iedereen is welkom maar moet actief deel uitmaken van de bemanning. Iedereen moet dus een bijdrage leveren om het schip draaiende te houden, zoals het dagelijks schoonmaken van het schip of het patrouilleren in ploegen tijdens de wacht.