De quarterlifecrisis: wat als de start van het leven een vraagteken blijft?

De quarterlifecrisis: wat als de start van het leven een vraagteken blijft?

Deze ochtend koos je wellicht spontaan welke thee je in je kopje zou gieten en welke schoenen je zou aantrekken. Elke dag bestaat uit micro-keuzes, maar rond je 25ste komen daar nog heel wat grotere keuzes bij. Al die veranderingen kunnen voor stress zorgen en leiden tot de zogenaamde quarterlifecrisis. “Je weet niet of je de juiste keuzes gemaakt hebt en dat vind ik beangstigend.” 

“Do you wanna cook crystal meth? — That’s right”: menig Netflix-kijker zal ongetwijfeld vertrouwd zijn met de interactie waarmee de serie Breaking Bad uit de startblokken schiet. Walter White beslist om drugsbaron te worden en vraagt hulp aan Jesse Pinkman. Hij verkeert in een heuse midlifecrisis, een term die de laatste jaren een broertje heeft gekregen dat steeds vaker op het internet weerklinkt: de quarterlifecrisis. Maar wat houdt dat nu precies in?  

Oliver Robinson, professor psychologie aan de universiteit van Greenwich, deed onderzoek naar de quarterlifecrisis en ondervond dat mensen stress krijgen als ze net zijn afgestudeerd en op zoek gaan naar een job, omdat er op dat moment veel keuzemogelijkheden en veranderingen op hun pad komen. Sommige mensen vinden die veranderingen te moeilijk en weten niet hoe ze moeten omgaan met die onzekerheden. Margo Van Landeghem, klinisch psycholoog en relatietherapeut, treedt bij: “Het is een feit dat er veel verandert rond de leeftijd van 25 jaar. Hoewel die keuzes niet definitief zijn, bepalen ze veel en dat veroorzaakt twijfels en onzekerheid.” Dat roept allerhande vragen op, gaande van “heb ik wel de juiste partner gekozen?” tot “welke job kies ik?” 

Het leven over een andere boeg gooien 

Jade (25), studente filosofie, herkent die twijfels. Volgens Robinson behoort zij tot de zogenaamde locked-out groep – mensen die zich nog niet gesetteld hebben. “Ik heb een lange periode het idee gehad dat ik niet goed wist wat ik wou. Na de middelbare school heeft de maatschappij bepaalde verwachtingen: je moet iets studeren wat je de rest van je leven zal doen en tijdens of na de middelbare school leer je iemand kennen met wie je gaat samenwonen en kinderen krijgt.” Op 21-jarige leeftijd leefde ze in een vast stramien, tot ze besefte dat het haar ongelukkig maakte. Nadat ze een tijd een vaste job uitoefende, besliste ze om het over een andere boeg te gooien en opnieuw te studeren. 

"Er verandert veel rond de leeftijd van 25 jaar. Dat veroorzaakt twijfels en onzekerheid"

Ironisch genoeg namen de twijfels eerst niet af: “Als je uit het typische verwachtingspatroon stapt en met nieuwe mensen en interesses in contact komt, zorgt dat voor nog meer woeling in je hoofd.” Ondertussen heeft ze vrede gesloten met die twijfel: “Ik moest door die fase om te beseffen wat ik wil. Ik heb het gevoel dat die periode me gevormd heeft tot wie ik vandaag ben.” Of ze soms denkt aan hoe anders haar leven er had kunnen uitzien? “Heel af en toe als ik met mijn vrienden over de dingen des levens babbel — als filosofiestudent doe je dat soms wel eens (lacht). Nu besef ik dat ik toen niet mezelf was. Ik wil al die zaken op lange termijn wel, maar ben daar nu nog niet klaar voor. Het idee dat ik mijn leven aan het opbouwen ben zoals ik het zelf wil, geeft mij rust.”   

Kaas- en wijnavonden 

Wie ‘die zaken’ wél al op orde heeft, is Gilles (23). Met een bouwgrond in zijn bezit, die hij samen met zijn vaste partner kocht, ziet zijn leven er totaal anders uit. Hij maakt deel uit van de zogenaamde locked-in groep, waartoe mensen behoren die zich gesetteld hebben. Tegelijkertijd spelen bij hem dezelfde onzekerheden . “Ik ga als 23-jarige naar kaas- en wijnavonden met mijn collega’s van vijftig jaar, betaal een lening af en heb een heel gestructureerd leven. Soms stel ik mij de vraag: is dat het leven van een normale 23-jarige of ben ik saai voor mijn leeftijd? Behoor ik tot de norm of zou ik nog een master moeten behalen en cohousen?”. De vrijheid van het studentenleven lijkt soms aanlokkelijker voor Gilles. “Nu pas besef ik hoeveel vrijheid ik had tot een jaar geleden.” Iets met gras en groener, dus. “Er veel meer verplichtingen. Je kunt overwegen om te stoppen met werken en weer te studeren, maar je moet een lening afbetalen, dus dat gaat niet. Je weet niet of je de juiste keuzes hebt gemaakt. Ik vind dat beangstigend.”  

“Ik heb stress omdat ik denk dat ik voorloop, terwijl anderen stressen omdat ze denken dat ze achterlopen”  

Van Landeghem herkent die vragen: “Er zijn mensen die zich heel snel settelen, maar die hebben misschien een vriendenkring die nog niet gesetteld is. Door zich te vergelijken met leeftijdgenoten, kunnen mensen zich afvragen of er iets mis is met hen.” Veel tijd om daarbij stil te staan is er echter niet. “Er is weinig ruimte in deze maatschappij om het even niet te weten”, zegt Van Landeghem. “Tegelijkertijd zoeken mensen die met zoiets worstelen vandaag sneller hulp. De drempel is nu lager.”  

Een goed voorbeeld is Gilles, die na een mental breakdown te rade ging bij zijn vrienden. “Ze lieten me inzien dat ik op een kantelpunt in mijn leven zit. Het is op mijn leeftijd normaal om vrienden te hebben die nog studeren en uitgaan, maar ook dat mensen een heel gestructureerd leven leiden.” Gilles geeft aan dat hij ondanks zijn stress nog steeds achter zijn keuze staat. “Ergens is het ook zot dat ik dat al kàn doen en dat omarm ik ook. Een vriendin vroeg me onlangs of ik tevreden ben met mijn leven en dat ben ik. Ik ben perfect gelukkig en ga al fluitend naar mijn werk.”  

Hoge verwachtingen 

De stress die Gilles ervaart, gaat dus meer over hoe zijn omgeving hem percipieert als leeftijdsgenoot. “De verwachtingen liggen hoog in deze maatschappij. Ik heb stress omdat ik denk dat ik voorloop, terwijl anderen stressen omdat ze denken dat ze achterlopen.” 

"Je kunt leven volgens het huisje-tuintje-kindje-patroon, maar je moet je ook de vraag stellen of dat effectief de verwachting is die je wil inlossen."

Volgens Van Landeghem komen die twijfels niet per se vaker voor dan vroeger, maar zijn er wel andere factoren die de quarterlifecrisis er niet makkelijker op maken. “De maatschappelijke druk is groter dan vroeger. Toen waren de verwachtingen duidelijk, maar nu zijn er veel meer mogelijkheden. Er is ook meer druk door sociale media”. Jade illustreert: “Afhankelijk van het soort maatschappij nemen die twijfels een andere invulling aan. Vroeger kon je als vrouw niet studeren en moest je zorgen voor het huishouden. Je kon je dus niet ontwikkelen.” Nochtans is dat laatste iets wat ze belangrijk vindt. “Je moet je openstellen voor zelfontwikkeling. Je kunt leven volgens het huisje-tuintje-kindje-patroon, maar je moet jezelf ook de vraag stellen of dat effectief de verwachting is die je wilt inlossen. Dat kun je enkel weten door je open te stellen voor de crisis en je basisideeën in vraag te stellen.”

Van Landeghem geeft nog een tip om beter om te gaan met de quarterlifecrisis. Het is belangrijk om twijfels te normaliseren. Door er met je vrienden over te praten, leer je dat iedereen kampt met onzekerheden.” Toch zal Gilles blij zijn als die onzekerheden wat wegebben. “Ik zal het leuker vinden als mijn vrienden en ik over drie jaar gesprekken kunnen voeren over pakweg leningen of over hoe duur ramen zijn.”