© Myrthe Timmermans
Shockerend. Ongelofelijk. Huiveringwekkend. Een incident. Woorden waarmee wij als samenleving onterecht gaybashing en seksueel geweld beschrijven. ‘Laat weten dat je thuis bent’ is namelijk geen kleinzielige bezorgdheid, maar een vereiste. Vandaag is je sleutel tussen je vingers houden, je locatie delen of krampachtig ‘nepbellen’ al even vastgeworteld in de samenleving als (verdoken) homofobie en victimblaming. Wie er nog van schrikt, leeft veilig onder zijn geprivilegieerde, patriarchale steen en wil er niet onderuit komen.
De laatste weken sloegen we – gedwongen door ‘incidenten’ – aan het beitelen. We lazen stukken over vrouwen die niets anders kennen dan een avondklok. We riepen dat sommige mensen leven met een extra paar ogen op hun rug en in hun glas bier, dat een oortje altijd gedoemd is om wat te bengelen in het niets. We deelden paniekerig tips op sociale media over hoe je jezelf kan verdedigen. It may save some lives. Natuurlijk staat er geen roofdier op elke hoek van de straat, maar dat besef garandeert geen gevoel van veiligheid.
Een onveilig gevoel zit ‘m in de kleine (en grote) dingen die mensen zich niet kunnen permitteren als ze buiten het kleinburgerlijke, vastgeroeste ‘normaal’ vallen. ‘s Nachts een wandeling maken. Kussen op de tram. Alleen naar huis uberen (een uber naar huis nemen, red.). Make-up dragen op een familiefeest. Afspreken in een park. We horen het je al denken: ‘niet alle mannen’. Inderdaad, Kevin, niet alle mannen zijn zedendelinquenten of gaybashers. Maar zo’n tegenargument veegt de kern van het probleem van tafel. Stel, je bent rustig aan het joggen in een bos en plots sta je oog in oog met een meute pitbulls die het op jou gemunt heeft. Niet elke pitbull bijt, dat weet je. Slechts een enkeling zal in je arm proberen happen. Maar als een meute je achtervolgt, ga je dan eerst stilstaan bij welke pitbull gevaarlijk zou zijn en welke niet? Nee, dan ren je beter meteen weg. Zoals jij en de pitbulls, hebben anderen geen tijd om crisissituaties te analyseren. Het gaat dus helemaal niet om ‘alle’ mannen. Trouwens, als je geen gevaarlijke man bent, waarom voel je je dan aangesproken, Kevin? Een getuigenis delen is al moeilijk genoeg. En toch leg je hen het zwijgen op door zelf in de slachtofferrol te kruipen.
Er schort iets in de ‘maar’ van onze samenleving. Je bent niet homofoob, ‘maar’. Je vindt dat we gelijk zijn, ‘maar’. Je vindt dat verkrachting bestraft moet worden, ‘maar’. Nee, nonkel Hans, je verdient geen medaille omdat je geen brandend verlangen voelt om homoseksuelen een vuist te verkopen. Je vindt namelijk dat ze het ‘beter niet in je gezicht doen.’ En nee, Anja, je dochter vroeg er niet om omdat ze licht beschonken in een bodyconjurk stond te boîten (fuiven, red.). Als we toch bezig zijn; juffrouw Els, je studentes leiden andere studenten niet af met hun spaghettibandjes tijdens een hittegolf. Het gedrag van die ‘andere studenten’ wordt gewoon beaamd door de samenleving, zodat ze zich niet aangespoord voelen om te veranderen. En ook jij moet niet spreken, Marc. De leuze ‘wees voorzichtig met dat soort afspraakjes’ zorgt niet voor minder slachtoffers, als erkende daders vrij blijven rondlopen. Zelfs jij, jij die altijd bezorgd vraagt aan een vriendin om ‘voorzichtig te zijn’ tijdens de tocht naar huis. Heb jij al ooit aan een vriend gevraagd om geen vrouwen te betasten onderweg?
Onze ‘maren’ zijn normaal. Diversiteit is dat blijkbaar niet. Onze reflexen zijn (on)schuldig vastgeworteld in denkpatronen van de mensen die voor ons kwamen. We zijn een stelletje na-apers op automatische piloot. Het is daarom tijd dat we de druk verhogen op de smalle, kortzichtige dwangbuis die wij ‘normaal’ noemen, zodat die ontploft. Mensen horen niet te wringen om veilig te zijn. Mensen horen niet bang te zijn om hun getuigenis te delen of klacht in te dienen. Verschillende initiatieven, zoals de antiseksueleintimidatieplatforme Project 365 en Laisse les filles tranquilles, zien het licht. Beetje bij beetje proberen ze het verschil te maken. Maar die initiatieven hebben ons evenveel nodig als dat wij hen nodig hebben. Samen moeten we druk blijven zetten. Met een doel: onverdraagzaamheid is het nieuwe abnormaal. Zeg het voort.
Lies Van Branden en Anna Strauwen