Let op: dit artikel bevat gevoelige informatie voor mensen die geneigd zijn tot zelfverwonding.
‘Het begon als een manier om mijn emotionele pijn te uiten’
Toen ik als jonge puber door de tijdlijn van de sociaalnetwerksite Tumblr scrolde, passeerden talloze foto’s van opengesneden armen de revue. Daardoor ontwikkelde ik al vroeg een idee van wat automutilatie was. Naarmate ik ouder werd, merkte ik dat er heel wat misvattingen waren over zelfverwonding. Daarom sprak ik met Marie-Claire, zij automutileerde zes jaar aan een stuk.
Wat is automutilatie?
‘Ik doe aan automutilatie’, zo begint Marie-Claire haar aangrijpende verhaal. Voordat ik jou de rest van haar verhaal vertel, moet je eerst weten wat automutilatie inhoudt. Claes en Vandereycken die het boek: ‘Zelfverwonding: hoe ga je daarmee om’ publiceerden, definiëren automutilatie als volgt: zichzelf opzettelijk en op een directe manier fysiek letsel toebrengen, zonder de bedoeling te hebben zich van het leven te benemen.
‘Zelfverwonding gaat veel verder dan enkel snijden. Je kan jezelf verbranden, krabben, ergens tegenaan bonken, je haren uittreken, schadelijke stoffen op je huid smeren of innemen…’, verduidelijkt Marie-Claire. Zij sneed, kneep en krabde zichzelf.
‘Het begon als een manier om mijn emotionele pijn te uiten’
Waarom gebeurt het?
Je vraagt je misschien af wie zichzelf zoiets wil aandoen. ‘Het begon als een manier om mijn emotionele pijn te uiten’, getuigt Marie-Claire. Haar ouders besloten te scheiden toen zij in het zesde leerjaar zat. Op heel korte tijd liep hun huwelijk op de klippen. ‘Er was geen sprake van overspel en ze zagen elkaar nog steeds graag. Het was heel moeilijk voor mij om de scheiding te plaatsen.’ Uiteindelijk ontaarde de scheiding in een vechtscheiding waarin Marie-Claire sterk betrokken werd.
Die situatie zorgde ervoor dat Marie-Claire overspoeld werd door negatieve emoties. ‘Ik ben nooit iemand geweest die graag over mijn gevoelens spreekt, dus zocht ik een uitweg voor al die negatieve emoties. Daarom begon ik mezelf te snijden.’ Ze was er zich van bewust dat wat ze deed ‘fout’ was, maar de opluchting die ze na het snijden ervaarde, overtrof dat gevoel. Even niet nadenken over alles wat er gaande was. Een volledige focus op de pijn in haar arm.
‘Mensen raken verslaafd aan alcohol of drugs, ik raakte verslaafd aan zelfverwonding’
Een verslaving
Het snijden werd een verslaving. Door de opluchting die ze voelde na het snijden ging er geen dag voorbij zonder dat Marie-Claire zichzelf sneed. Na verloop van tijd was ze verslaafd: ‘Mensen raken verslaafd aan alcohol of drugs, ik raakte verslaafd aan zelfverwonding’.
In het begin waren de sneden onschuldig en niet zo diep maar na verloop van tijd werden ze steeds dieper en dieper. ‘De sneden waren soms zo diep dat ze eigenlijk genaaid moesten worden maar ik ben nooit naar het ziekenhuis gegaan. Daardoor heb ik nu heel lelijke littekens.’
Al zeven jaar lang vecht Marie-Claire tegen haar verslaving. ‘Zeven jaar… Ik ben in die periode vijf keer hervallen maar ondertussen ben ik al een jaar clean’. De laatste keer dat Marie-Claire zichzelf verminkte, herinnert ze zich nog goed. Ze werd getriggerd tijdens het leren voor een examen. Een hoofdstuk uit de cursus handelde over automutilatie. ‘Ik had het toen ook al bijna een jaar niet gedaan, ik was enorm teleurgesteld, maar het is toen wel bij die ene keer gebleven!’
Een mooie herinnering
Marie-Claire heeft haar littekens heel lang bedekt. Dat was natuurlijk niet altijd mogelijk. . Toen ze met een hele groep mensen op reis vertrok, kon ze haar littekens niet langer verbergen. Niet iedereen uit het gezelschap had haar armen al gezien. ‘Ik had daar met een iemand over gesproken, toen we beiden wat gedronken hadden. Aan hem vertelde ik dat ik bang was om aangesproken te worden over mijn littekens’.
Tot haar grote verbazing maakte niemand tijdens die reis een opmerking over haar armen. ‘Enkele weken na de reis ben ik te weten gekomen dat die jongen iedereen had verboden om iets te vragen over de krassen op mijn arm. Ik ben hem daar nog altijd ontzettend dankbaar voor.’
‘Ons leven zit vol triggers: zowel objecten als moeilijke periodes kunnen voor een herval zorgen.’
Stereotype associaties
Zelfverminking wordt vaak geassocieerd met zware psychologische problematiek en suïcidaal zijn. Dat klopt niet altijd, het komt bij verschillende soorten mensen voor. ‘Mensen moeten begrijpen dat we dit doen om even te ontsnappen aan de werkelijkheid. Ik begon te snijden om rustig te worden. Het snijden zelf gebeurde helemaal in rust. We zijn niet de gekke mensen die op televisie worden afgebeeld. We zijn vaak gewoon mensen die nood hebben aan rust in het hoofd.’
Marie-Claire wil ook de nadruk leggen op de ernst van het probleem. Het is niet iets waar je zomaar mee kan stoppen, het is een verslaving. Iets waar je je leven lang mee worstelt. ‘Ons leven zit vol triggers: zowel objecten als moeilijke periodes kunnen voor een herval zorgen.’
Axelle Van Collie
Heb je na dit artikel nog vragen of heeft dit artikel iets losgemaakt? Op onderstaande sites kan je terecht voor extra informatie.
https://www.zelfverwonding.be/jongeren/
https://www.zelfbeschadiging.nl/
Op onderstaand nummer kan je terecht met vragen:
0900-0113